Trong quá trình sửa chữa máy móc, thiết bị cơ khí, hoặc thi công xây dựng, ốc lục giác bị chờn là một trong những sự cố phổ biến và gây phiền toái nhiều nhất. Khi đầu ốc bị trờn, công cụ không thể bám chắc vào để siết hay tháo, dẫn đến trì trệ công việc, thậm chí hư hỏng thêm các chi tiết xung quanh nếu xử lý sai cách.
Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn bạn cách tháo ốc lục giác bị chờn bằng những phương pháp đơn giản, hiệu quả, phù hợp cả với người không chuyên, đồng thời cung cấp thêm các kiến thức liên quan đến nguyên nhân, cách phòng tránh và lưu ý cần thiết khi thao tác.
Ốc lục giác là gì?
Ốc lục giác, hay còn gọi là ốc Allen, là loại ốc có phần đầu có hình lục giác lõm vào, cho phép sử dụng dụng cụ lục giác để thao tác. Chúng thường được ứng dụng rộng rãi trong công nghiệp cơ khí, lắp ráp máy móc, sản phẩm nội thất và xe máy, ô tô vì khả năng siết chặt cao và tính thẩm mỹ.
Tuy nhiên, trong quá trình sử dụng, phần đầu ốc có thể bị chờn – tức là mòn, tròn cạnh, không còn độ bám khiến dụng cụ vặn không thể xoay được nữa.
Phân loại ốc lục giác
Ốc lục giác nổi
Là bu lông có phần đầu hình lục giác, sáu cạnh của nó được thiết kế đều nhau và có thể dễ dàng dùng cờ lê để tháo hoặc siết chặt. Phần thân của bu lông có hình trụ dài được tiện ren lửng hoặc ren suốt tùy theo nhu cầu sử dụng. Ứng dụng trong những lĩnh vực như: công nghiệp chế tạo máy, sản xuất ô tô, xe máy, sử dụng trong kết cấu hạ tầng giao thông, xây dựng,…
Ốc lục giác chìm
Là chi tiết đóng vai trò giúp liên kết với những bộ phận khác trong tổng thể kết cấu. Loại bu lông có kết cấu lục giác ở bên trong, vì vậy chúng mang đến tính thẩm mỹ cao hơn cho các mối ghép. Sản phẩm này thường được ứng dụng trong lĩnh vực cơ khí, các thiết bị máy móc công nghiệp,…
Nguyên nhân khiến ốc lục giác bị chờn
Một số nguyên nhân chính dẫn đến ốc lục giác bị trờn đầu bao gồm:
- Dùng dụng cụ không đúng kích thước: Lục giác lỏng lẻo sẽ không ôm chặt đầu ốc khiến dễ bị tuột, làm mòn cạnh trong.
- Sử dụng dụng cụ đã mòn, rỉ sét: Các dụng cụ cũ hoặc mòn góc cạnh sẽ không tạo đủ ma sát để vặn chắc.
- Vặn quá mạnh hoặc sai chiều: Gây biến dạng đầu ốc, nhất là với những ốc đã siết quá chặt hoặc bị kẹt.
- Tiếp tục dùng ốc đã chờn: Khi phát hiện đầu ốc có dấu hiệu tròn góc mà vẫn tiếp tục sử dụng sẽ khiến tình trạng tệ hơn.
- Tác động ngoại lực: Va chạm mạnh hoặc máy móc rung lắc lâu ngày cũng có thể gây ra hiện tượng chờn đầu.
6 Cách Tháo Ốc Lục Giác Bị Chờn Đơn Giản – Dễ Làm Tại Nhà
1. Chèn miếng cao su vào ốc vít lục giác để tăng độ bám
Mẹo nhỏ nhưng cực kỳ hiệu quả: Dùng miếng cao su mỏng (như từ găng tay cao su, ruột xe đạp…) chèn vào giữa đầu ốc và dụng cụ lục giác. Cao su sẽ giúp tăng độ ma sát, cho phép bạn vặn ốc ra dễ dàng hơn.
Tình huống áp dụng: Khi ốc chỉ mới trờn nhẹ, chưa quá nặng.
2. Tạo rãnh ngang trên đầu ốc lục giác và dùng tua vít dẹp
Dùng cưa tay mini hoặc đục nhỏ để tạo một rãnh ngang sâu trên đầu ốc lục giác. Sau đó sử dụng tua vít dẹp (2 cạnh) để xoay ốc ra.
Lưu ý: Cách này hiệu quả với ốc đầu nổi và kích thước lớn. Cẩn thận để không làm mẻ ren hoặc ảnh hưởng đến bề mặt xung quanh.
3. Hơ nóng bằng mỏ hàn và tháo bằng kềm
Với các thiết bị có vỏ nhựa, bạn có thể dùng mỏ hàn hơ vào ốc, tạo nhiệt giúp ốc nở ra, dễ thao tác hơn. Lắc lắc thấy ốc nhúc nhích, dùng kềm đầu nhọn hoặc kềm cắt móng tay kẹp chặt đai ốc lục giác và vặn nhẹ.
4. Dùng mũi khoan phá đầu ốc vít lục giác
Cách này áp dụng khi ốc bị chờn nặng và không còn khả năng xoay. Chọn mũi khoan phù hợp với kích cỡ đầu ốc, khoan từ từ cho đến khi đầu ốc rời khỏi thân. Sau đó dùng kềm gắp phần thân ốc ra ngoài.
Cảnh báo: Phải có tay nghề, tránh khoan quá sâu gây ảnh hưởng đến chi tiết khác.
5. Sử dụng lò xo bút bi đối với ốc lục giác chìm
Thẳng lò xo bút bi thành sợi dây thép mảnh, nhét vào khoảng hở giữa đầu ốc lục giác chìm và dụng cụ mở. Lực ép từ lò xo giúp tăng diện tích tiếp xúc, hạn chế trượt, từ đó có thể tháo được.
Ngoài lò xo, bạn có thể thử dây cáp, dây thép nhỏ có tiết diện tương đương.
6. Dùng keo dán 502 và tro thuốc lá
Một mẹo thủ công nhưng khá hiệu quả là trộn keo 502 với tro thuốc lá hoặc cát mịn, nhỏ vào đầu ốc để tăng liên kết với đầu lục giác. Giữ cố định một lúc cho khô, sau đó thao tác như bình thường.
Lưu ý: Không bôi quá nhiều để tránh keo tràn xuống ren, gây kẹt ốc.
Một số lưu ý khi tháo ốc lục giác bị chờn
- Luôn chọn đúng kích cỡ lục giác, dụng cụ phải vừa khít – tránh lỏng hoặc mòn cạnh.
- Khi siết ốc bằng máy, hãy căn chỉnh lực vặn phù hợp – tránh siết quá chặt.
- Giữ dụng cụ vặn luôn thẳng góc với ốc, tránh nghiêng lệch làm toét cạnh.
- Nên thay mới ốc bị chờn sau khi tháo, tránh tái sử dụng gây hỏng hóc hoặc mất an toàn.
Giải pháp phòng ngừa tình trạng ốc lục giác bị chờn
- Thường xuyên kiểm tra dụng cụ: Thay thế các đầu lục giác, tua vít bị mòn.
- Không siết quá lực: Sử dụng máy siết có giới hạn lực hoặc cần lực thủy lực nếu cần.
- Vệ sinh và tra dầu nhẹ vào ren trước khi vặn.
- Sử dụng ốc inox hoặc ốc thép cường độ cao nếu dùng trong môi trường khắc nghiệt.
Lời kết
Tình trạng ốc lục giác bị chờn tuy gây nhiều phiền toái nhưng nếu biết cách xử lý đúng, bạn hoàn toàn có thể tháo được ốc mà không cần đến dịch vụ chuyên nghiệp. Trong những trường hợp đặc biệt hoặc nếu bạn không có đủ dụng cụ chuyên dụng, hãy tìm đến những đơn vị có chuyên môn để hỗ trợ nhanh chóng và an toàn.
Lâm Phát JSC – đơn vị hàng đầu chuyên cung cấp thiết bị, dụng cụ, hóa chất, cầu nâng rửa xe máy và xe ô tô – cam kết chất lượng, tư vấn chuyên sâu và hỗ trợ kỹ thuật tận tâm.
Câu hỏi thường gặp (FAQ)
1. Làm sao nhận biết ốc lục giác bị chờn?
Khi bạn cắm đầu lục giác vào ốc mà bị trượt, xoay không ăn hoặc cảm giác lỏng lẻo – đó là dấu hiệu ốc đã bị chờn đầu.
2. Có nên tiếp tục sử dụng ốc đã bị chờn không?
Không nên. Ốc bị chờn dễ bị tuột, giảm độ bám và có thể gây nguy hiểm khi lắp vào máy móc hoạt động.
3. Dùng keo 502 tháo ốc lục giác chìm có ảnh hưởng đến ren không?
Nếu dùng đúng cách, nhỏ keo chỉ ở đầu ốc và không để keo tràn xuống ren thì không ảnh hưởng.
4. Cách tháo ốc lục giác bị chờn nhanh nhất là gì?
Chèn cao su hoặc dùng lò xo bút bi thường là cách nhanh, đơn giản nhất nếu ốc chỉ bị chờn nhẹ.
